Advies bij prostaatkanker
Op deze pagina informeren wij u over prostaatkanker en geven wij u advies hoe een behandeling succesvoller te maken. De ziekte is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. Elk jaar krijgen ruim 14.500 mannen in Nederland deze diagnose en meer dan 90% van deze mannen is 60 jaar of ouder.
Het Nationaal Fonds Tegen Kanker (NFTK) geeft u naast de standaard informatie over het ontstaan, de symptomen en de behandeling ook advies over het belang van voeding, bewegen en welzijn (psychosociale hulp) na de diagnose borstkanker. Wij zorgen ervoor dat u weet wat waardevolle zaken zijn en wat u zelf kunt doen om bij te dragen aan het succes van uw behandeling en kwaliteit van leven. Behoud in deze moeilijk tijd zelf de regie. Wat is van belang voor u en wie kunnen u daarin, als professional, ondersteunen? Wij zijn er om u daarin te helpen.
De prostaat is een klein orgaan, ter grootte van een kastanje, die onder de blaas ligt. De prostaat maakt zaadvocht aan en urine loopt vanuit de blaas door de prostaat om daarna uit te komen in de pisbuis (de urethra) die door de penis loopt. De prostaat is onderdeel van het mannelijke geslachtsorgaan, alleen mannen kunnen dus prostaatkanker krijgen.
Hoe ontstaat het?
De oorzaak van prostaatkanker is onbekend. Er is wel een aantal factoren dat de kans op prostaatkanker kan vergroten:
- Leeftijd: hoe ouder een man wordt, hoe groter de kans dat er prostaatkanker aanwezig is. Vanaf het 50ste levensjaar wordt het risico groter.
- Ongezonde leefstijl: roken en overgewicht vergroten mogelijk de kans op prostaatkanker.
- Genetische factoren: bij ongeveer 5-10% van de mannen is er sprake van erfelijke aanleg. De kankervorm zelf is niet erfelijk, maar de aanleg ervoor kan dat wel zijn.
- Afkomst: Afrikaans-Caribische mannen of met Asjkenazisch Joodse voorouders hebben een verhoogde kans op prostaatkanker.
Prostaatkanker kan ook op jonge leeftijd voorkomen, al is het een typische ouderdomsziekte. Het blijkt dat 80-100% van de mannen die na hun 80-ste overlijdt kanker heeft in de prostaat. Onder de leeftijd van 40 jaar komt het maar zelden voor. Helaas is de ziekte dan wel vaak veel agressiever.
Hoe te herkennen?
De groeit meestal heel langzaam en geeft in het begin geen duidelijke symptomen en klachten. Die komen vaak pas in een later stadium. Soms wordt het bij toeval ontdekt, wanneer een man met plas- of andere klachten bij de huisarts komt. Soms wordt het pas ontdekt doordat uitzaaiingen op andere plaatsen, vaak botten en lymfeklieren, in het lichaam klachten geven. Prostaatkanker is dus moeilijk te herkennen.
Soms groeit de kanker wel snel en wijken de cellen enorm af van gezonde prostaatcellen. In dat geval gaat het om agressieve prostaatkanker. Hoe agressief de kanker is wordt aangegeven met de Gleason-score. De score hiervan is een getal tussen de 6 en 10. Hoe meer de kankercellen afwijken van normaal prostaatweefsel, hoe hoger het getal en hoe kwaadaardiger de tumor.
Symptomen
Hoewel moeilijk te herkennen, komen de volgende symptomen soms voor:
- Vaak of veel plassen
- Moeite met plassen, bijvoorbeeld met starten of stoppen van de urinestraal
- Pijn en branderig gevoel bij plassen
- Nadruppelen en/of een zwakke of onderbroken straal tijdens het plassen
- Gevoel dat de blaas niet leeg is na het plassen
- Bloed in urine of sperma
Verhoogde PSA-waarde
Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) is een eiwit dat bij mannen normaal gesproken in geringe mate in het bloed aanwezig is. Dit eiwit wordt in het klierweefsel van de prostaat aangemaakt. Een verhoging van dit eiwit in het bloed kan duiden op een goedaardige prostaatvergroting of -ontsteking, maar ook kanker. Naarmate een man ouder wordt stijgt de normale PSA-waarde. Daar wordt rekening mee gehouden bij het vaststellen of het om een verhoogde PSA-waarde gaat.
Bevolkingsonderzoek prostaatkanker
Bevolkingsonderzoeken zijn bedoeld om een ziekte zo vroeg mogelijk te ontdekken, omdat dit mogelijk de kans op een succesvolle behandeling vergroot. In Nederland zijn momenteel 3 bevolkingsonderzoeken voor borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker. Er is op dit moment geen positief advies om dit te doen voor prostaatkanker. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is de PSA-bloedwaarde niet specifiek genoeg. Het zegt wel iets over een mogelijke ontsteking, maar niet of dit wel of geen kanker is. Vooral de agressieve prostaatkankervormen worden vaak gemist.
Welke behandelingen zijn er?
Prostaatkanker kan op verschillende manieren behandeld worden. Het is daarbij van belang om te weten of de tumor alleen in de prostaat zit, doorgegroeid is buiten de prostaat of uitgezaaid is. Welke behandeling het beste is, wordt per persoon door een team van medisch specialisten beoordeeld. Naast een operatie en bestraling is het inzetten van medicijnen de meest bekende tumorgerichte behandeling. Steeds meer wordt er voor gekozen om niet direct te behandelen maar de situatie aan te kijken en te controleren (active surveillance genoemd).
De opties bij de behandeling van prostaatkanker worden mede bepaald door twee belangrijke factoren:
1. De fase van de kanker EN 2. De conditie van de man met prostaatkanker.
