Meestal groeit nierkanker ongemerkt en wordt de tumor pas ontdekt als deze al uitzaaiingen op andere plaatsen in het lichaam zijn gegroeid.
De mens heeft gebruikelijk twee nieren die bedoeld zijn om het bloed op de goede samenstelling te houden. Daarom wordt het bloed gezuiverd door de nieren, en worden afvalstoffen en overtollige mineralen verwijderd. Ook zorgen de nieren ervoor dat het bloed op de goede zuurgraad blijft. De nieren liggen achterin de buikholte, ongeveer ter hoogte van de onderste ribben. De wat verborgen ligging heeft als nadeel dat tumoren vaak pas in een laat stadium worden ontdekt.
De ziekte
Niercelcarcinoom begint veelal in het eerste deel van de zuiveringsbuisjes (proximale tubuli) in het binnenste van de nier, het niermerg. De kwaadaardigheid en het groeitempo zijn sterk wisselend waardoor prognoses over het verloop van de ziekte moeilijk te geven zijn. De tumor groeit eenvoudig door het kapsel heen in het omringende weefsel. Uitzaaiingen via het lymfestelsel komen eerst in de klieren bij de wervelkolom terecht, uitzaaiingen via het bloed naar de longen, de lever, huid en botten. Soms groeit de tumor door in de bloedvaten, waardoor stolsels in een nierader kunnen ontstaan.
Verschijnselen
Een niercelcarcinoom kan ongemerkt tot ontwikkeling komen. De eerste aanwijzingen zijn dan bloedverlies in de urine, pijn in de rug of zij, of een duidelijk voelbare zwelling. Stolsels worden soms met geweld door de urinebuis naar buiten gewerkt. Dan ontstaat een koliek, zeer hevige en pijnlijke krampen, alsof een niersteentje wordt afgevoerd.
Algehele gevoelens van malaise, vermoeidheid en gewichtsverlies treden meestal pas op in latere stadia van de ontwikkeling van kanker in de nieren. Omdat de tumor zo ongemerkt kan groeien, wordt de ziekte soms pas opgemerkt doordat uitzaaiingen in longen, lever, botten, huid of hersenen voor klachten zorgen.
Oorzaken
Het is niet bekend waardoor niercelkanker ontstaat. Een indicatie voor de oorzaak van nierkanker en dan vooral bij vrouwen is een wisselend lichaamsgewicht (het zogenaamde jojo-effect). Het advies is dus om niet heftig aan de lijn te gaan. Mogelijk dat ook roken een rol speelt.
Incidentie
Jaarlijks worden bijna 1550 nieuwe gevallen ontdekt, bij mannen vaker dan bij vrouwen. Zo’n 30 procent van de niertumoren wordt bij toeval ontdekt, meestal wanneer om andere redenen een bovenbuik echografie gemaakt wordt. Bij 20-30 procent van de nierkankers is op het moment van ontdekking al uitzaaiing opgetreden naar de regionale lymfeklieren.
Diagnostiek
De urine kan de op aanwezigheid van tumorcellen en bloed onderzocht worden. Met een echografie worden de nieren en andere organen op vorm en uitzaaiingen bekeken en met een IVP (intraveneus pyelogram, röntgenfoto’s waarbij de urinewegen d.m.v. contrast worden afgebeeld) kunnen de urinewegen nader worden onderzocht. Vaak wordt ook een CT-scan gemaakt, soms is een MRI noodzakelijk.
Behandeling
Omdat één nier het werk van twee nieren probleemloos aankan, is de behandeling van nierkanker in eerste instantie gericht op operatief verwijderen van de aangetaste nier. Als de tumor nog heel klein is, kan met uitsnijden van het aangetaste weefsel volstaan worden.
Met de nier worden het kapsel, de bijnier en de omliggende lymfeklieren weggenomen. Wanneer door uitzaaiingen genezing niet mogelijk is, kan toch tot verwijdering van de nier besloten worden om klachten weg te nemen. Aanvullend kan bestraling worden gegeven, vooral om de pijn van botuitzaaiingen te bestrijden. Sinds enkele jaren wordt soms aanvullend immunotherapie gegeven, waarbij door stoffen als interferon-alfa, interleukine-2 of beide geprobeerd wordt het afweersysteem te stimuleren. De resultaten hiervan worden als gunstig beschreven.
Tumorgerichte- en mensgerichte behandelingen
Het optimaal behandelen van kanker bestaat volgens het Nationaal Fonds tegen Kanker uit de combinatie van tumor- en mensgerichte behandelingen. Deze laatste groep van behandelingen zijn gericht op voeding, beweging en welzijn. Het NFtK zet zich in deze zorg vast onderdeel te laten zijn van het behandelplan. Deze kunnen bijdragen aan minder complicaties, minder bijwerkingen en vergroting van het succes van andere behandelingen en dragen daarmee bij aan een hogere levensverwachting met een betere kwaliteit van leven. Meer informatie vindt u op onze site
Resultaten
Bij tijdige ontdekking is de vijfjaars overleving 60-80 procent, maar bij uitzaaiing daalt dat percentage snel. Meestal wordt nierkanker (te) laat ontdekt.